Droga ósmoklasistko, drogi ósmoklasisto!
Podsuwam kilka wskazówek sprzyjających skutecznemu odtwarzaniu zdobytej przez was wiedzy. Trzymam kciuki!
1. Ciało
Usiądźcie przy biurku i przez najbliższe dni przyzwyczajcie ponownie swoje ciało do pozycji, w której będziecie pisać egzamin. Prawdopodobnie znaczna część z Was ostatni czas nauki zdalnej spędzała na leżąco, półleżąco lub w jeszcze innej przyjemnej pozycji.
Dlaczego to jest takie ważne? Skuteczniej odtwarza się informacje w warunkach podobnych do tych, które towarzyszyły w trakcie zapamiętywania. To jest kluczowa cecha pamięci zależnej od kontekstu. Ważną wskazówką dla mózgu jest przypomnienie sobie okoliczności sytuacji, w której się zapamiętywało. Jeżeli uczycie się leżąc to Waszemu mózgowi będzie łatwiej odtwarzać wiedzę także leżąc. Jeżeli uczycie się chodząc to Waszemu mózgowi łatwiej będzie przypominać sobie informacje także chodząc. Czy będziecie mogli leżeć albo chodzić w trakcie egzaminu?
2. Przedmioty
Zabierzcie ze sobą długopis, pióro, ołówek, linijkę, których używaliście do tej pory podczas nauki – unikajcie nowych przedmiotów. Dlaczego? Ponownie uruchomicie zasadę pamięci zależnej od kontekstu, czyli skuteczniej odtworzycie informacje w warunkach podobnych do tych, które towarzyszyły Wam przy zapamiętywaniu. Te stare przedmioty to drobny komunikat dla mózgu: „Ok, kumam, czas na naukę. No to jedziemy!”
3. Ubrania
Ubierzcie się wygodnie. Tak jak lubicie. Komunikaty płynące z ciała do mózgu mówią mu, jakie ma wysyłać sygnały z powrotem do ciała. Zimowe buty z futerkiem grzejące nogi przez kilkadziesiąt minut, marynarka pijąca pod pachami czy krawat lekko podduszający szyję nie wyślą komunikatu w stylu: „Jest ok…wszystko gra… skupiamy się na egzaminie”.
Jestem gorącą przeciwniczką tzw. stroju galowego. I nie polecam zakładać takowego, jeżeli negatywnie wpływa na samopoczucie ciała.
4. Muzyka
Uczyliście się słuchając utworów swoich ulubionych wykonawców? Muzyka może stać się kluczem do Waszej wiedzy. Dlaczego? Tutaj ponownie zadziała zasada pamięci zależnej od kontekstu. Przypominając sobie znany utwór odtworzycie Waszemu mózgowi sytuację podobną do tej, w której zapamiętywał. Jeżeli poczujecie na egzaminie, że macie dziurę w pamięci to zanućcie sobie muzyczny kawałek słuchany przez was w trakcie nauki. Powinno pomóc.
5. Sen
Nie będę namawiała Was do położenia do łóżka o godzinie 21.00. Dlaczego? Ponieważ będzie to wbrew Waszemu zegarowi biologicznemu. Wy, nastolatki macie nieco inny cykl dobowy. Wasze dreptanie w pokoju po godzinie 22.00 oznacza jedynie, że nie czujecie senności. A nie czujecie senności, ponieważ melatonina (hormon snu) wydzielana jest u Was średnio 2 h później niż u osoby dorosłej. Czyli Wasi rodzice zaczynają ziewać po 22.00, a Wy – po 24.00. Odradzam siedzenie do późna, ale nie zalecam też kładzenie się o porze dla Was nienaturalnej. Znajdźcie kompromisową godzinę.
6. Posiłek
Biała bułeczka, kawa, napój energetyczny – owszem postawią Was na nogi i dodadzą energii. Efekt pobudzający będzie działał przez… kilkanaście minut. Po tym czasie dopadnie Was taki spadek cukru, że zaczniecie przysypiać nad kartką papieru. Tak działa nadmiar cukru we krwi. Zjedzcie posiłek składający się z ciemnego pieczywa, jako przekąskę dołączcie coś na bazie ciemnej czekolady. Organizm trawi węglowodany złożone systematycznie i powoli uwalnia do krwi glukozę, główne pożywienie dla mózgu. Unikniecie gwałtownych spadków energii. Nie zapomnijcie o wodzie, która usprawnia komunikację między komórkami w mózgu, poprawiając pamięć i koncentrację.
7. Koncentracja
Stres potrafi skutecznie zaburzyć koncentrację. Jak zmobilizować uwagę do pracy? Polecam Wam dwie zabawy, które możecie zastosować siedząc w ławce szkolnej, tuż przed egzaminem. Zabawy są dyskretne, nikt nawet nie zauważy Waszych „eksperymentów”.
Odliczanie: zamknij oczy i zacznij liczyć w pamięci od 50 w dół, ale… co trzy (50, 47, 44…), wolno i spokojnie. Możesz też powtórzyć alfabet, ale od końca.
Oddech z liczeniem: wykonaj 5 oddechów, licząc w pamięci w następujący sposób: „1 (przy wdechu), 1 (przy wydechu), 2 (wdech), 2 (wydech)….”
8. Uważność
Egzamin próbnym jest momentem, który pozwoli Wam zauważyć to, co będziecie mogli wykorzystać na właściwym egzaminie. Zaraz po próbnym teście zatrzymajcie się na chwilę i w ciszy pomyślcie: co Was zestresowało? Co Wam przeszkadzało w skupieniu? Jak wpłynął na Was posiłek (odczuwaliście głód, senność)? Czy piliście wodę? Następnie zastanówcie się, jakie zmiany wprowadzić, aby poprawić Waszą efektywność.
Zauważanie pewnych sytuacji umożliwia wprowadzania korzystnych zmian. Po co tkwić w niekomfortowym położeniu skoro jest szansa na poprawę? Ćwiczenie z uważnością możecie przeprowadzić już po pierwszym dniu egzaminów i wprowadzić zmiany już na drugi dzień. Trzy dni egzaminów próbnych pozwolą Wam wypracować własną, dobrą dla Was technikę, którą zastosujecie z powodzeniem podczas majowych testów.
Powodzenia!
